از تجربه جهانی برای اینترنت کودکان بهره‌بگیریم
گفت‌وگوی خبرگزاری آنا با ابوالفضل محمودی، رییس هیئت مدیره انارستان
رییس هیئت مدیره انارستان در گفت‌وگو با آنا درباره چهارچوب‌ها و اصول تربیتی کودکان در فضای مجازی: آموزه‌ها و اصول تربیتی کودکان ورای فرهنگ‌ها و مرزهای جغرافیایی یک بنیان مشترک دارند از همین رو کشورهای پیشرفته به همان اندازه که زودتر از ما به فناوری اینترنت دست پیدا کرده‌اند زودتر از ما هم با چالش‌های آن مواجه شده‌اند و در پی چاره‌اندیشی به راهکارهایی رسیده‌اند، از همین رو لازم است ما هم در کنار بهره‌گیری از فناوری اینترنت از تجربه‌ها و راهکارهای آنها برای استفاده بهینه فرزندانمان بهره‌بگیریم.
ابوالفضل محمودی کارشناس و کنشگر فضای مجازی کودک در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا گفت: کودکان به محتوای آنلاین با کیفیت و همچنین مهارت‌ها و ابزارهایی برای استفاده ایمن و مسئولانه از اینترنت زیر نظارت والدین نیاز دارند. امروزه میانگین سن استفاده از اینترنت کاهش پیدا کرده است، برخی از کودکان حتی پیش از فراگیری خواندن و نوشتن شروع به استفاده از اینترنت می‌کنند. با وجود این، کمیسیون اروپا هم بر این باور است که کارهای خوب کافی برای کودکان خردسال در فضای مجازی انجام نشده‌است.
تلاش برای تدریس آنلاین محتوای خلاقانه و آموزشی
این کنشگر فضای مجازی کودک از راهبرد کمیسیون اروپا به‌منظور بهره‌گیری بهتر از اینترنت برای کودکان یاد کرد و در این باره تصریح کرد: هدف از این راهبرد ارائه مهارت‌ها و ابزارهای دیجیتالی به کودکان است تا بطور کامل و ایمن از آنچه اینترنت ارائه می‌کند بهره ببرند. همچنین هدف آن توسعه ظرفیت‌های بازار برای محتوای آنلاین تعاملی، خلاقانه و آموزشی است.
محمودی بازگو کرد: این راهبرد مجموعه‌ای از اقدامات را پیشنهاد می‌کند که نخستین گام آن تولید محتوای آنلاین خلاقانه و آموزشی برای کودکان و همچنین همرسانی تجربه‌های آنلاین مثبت برای کودکان خردسال است. گزارش‌های رسمی در ایران هم نشان می‌دهد در حوزه محتوای کودک کمبودهای جدی داریم.
وی ادامه داد: برخورد هوشمندانه با هر پدیده‌ای نیازمند آگاهی و شناخت از آن پدیده است از همین رو افزایش آگاهی و توانمندسازی از جمله آموزش سواد دیجیتال و ایمنی آنلاین در دستور کار و سرفصل دروس تمام مدارس اتحادیه اروپا است در ایران هم درس تفکر و سواد رسانه‌ای در پایه دهم تدریس می‌شود اما سواد رسانه‌ای یک مهارت شناختی است که با آموزش صرف میسر نمی‌شود بلکه نیازمند روش‌های پرورشی است که فراتر از مدرسه از خانه آغاز می‌شود.
این کارشناس فضای مجازی کودک گفت: از سال ۲۰۰۴ کمیسیون اروپا به عنوان نخستین گام از پروژه «حاشیه‌های امن» اتحادیه اروپا با هدف بالابردن آگاهی عمومی در زمینه چالش‌های اینترنت و نگرانی‌های خانواده‌ها درباره آسیب‌های ناشی از حضور فرزندان در فضای مجازی، یک روز در سال را روز اینترنت امن‌تر (SID- Safer Internet Day) نامیده است و هر سال در دومین روز از دومین هفته از دومین ماه سال میلادی روز اینترنت امن‌تر که در ایران با نام روز اینترنت پاک شناخته می‌شود، در ۲۰۰ کشور جهان برگزار می‌شود. در ایران هم انارستان نماینده رسمی روز اینترنت امن‌تر است. هر سال یک موضوع متفاوت برای برگزاری این رویداد انتخاب می‌شود. سال‌های پیش‌تر موضوعاتی مانند قلدری آنلاین، شبکه‌های اجتماعی، عرضه اطلاعات و تصاویر شخصی آنلاین، برگزیده شده بود و شعار سه سال اخیر «همه‌با هم برای اینترنت بهتر» بود.
محمودی ابراز داشت: راهکار سوم کمیسیون اروپا معطوف به بهره‌گیری از تنظیمات حریم خصوصی متناسب با سن با استفاده از کنترل‌های والدین و همچنین توجه به رتبه‌بندی سنی و طبقه بندی محتوا است، نرم‌افزارهای پرنتال کنترل (مدیریت والدین) و تبلت کودک امکان خوبی به پدران و مادران برای مدیریت استفاده کودکان از اینترنت و دستگاه‌های هوشمند می‌دهد. با این ابزارها پدران و مادران می‌توانند همان سیاست‌گذاری تربیتی خود برای فرزندان در فضای واقعی را در فضای مجازی هم پیاده کنند بدین ترتیب که سطح دسترسی کودک به اینترنت، برنامه‌ها و محتواهای مختلف و حتی درگاه‌های ورودی و خروجی را تنظیم و برای استفاده از تبلت برنامه زمانی تعریف کنند.
لزوم دسته‌بندی محتواهای آموزش آنلاین برای کودکان
وی افزود: در تمام دنیا از نظام‌های رده‌بندی سنی برای محتوا استفاده می‌شود، در آمریکا نظام رده‌بندیESRB ، در اروپا PEGI و در ایران ESRAبرای بازی‌های دیجیتال وجود دارند. یا در زمینه کتاب رده سنی در کانون پرورش فکری کودک و نوجوان صورت می‌گیرد. در زمینه فیلم و انیمیشن مجموعه‌هایی مثل کامنسس مدیا یا IMDB این رده‌بندی سنی را انجام می‌دهند. در ایران هم سامانه رایگان چی خوبه بر پایه شاخص‌های تربیتی و روانشناسی، پویانمایی‌ها را تحلیل و متناسب با سن، جنس و علایق کودکان دسته‌بندی می‌کند.
این کارشناس فضای مجازی کودک یکی از نکات مهم این سند راهبردی را تاکید ویژه بر مبارزه با مواد آزار و بهره‌کشی جنسی کودکان بصورت آنلاین عنوان کرد و تاکید کرد: باید توجه داشته‌باشیم که مقابله با آسیب‌های جنسی یک دغدغه فراگیر در دنیا است و اصلا ربطی به مذهب ندارد.
محمودی بازگو کرد: این راهبرد، کشورهای اتحادیه اروپا، اپراتورهای تلفن همراه، تولیدکنندگان گوشی و ارائه‌دهندگان خدمات شبکه‌های اجتماعی را گرد هم می‌آورد تا راهکارهای روشنی ویژه اینترنت بهتر برای کودکان ارائه دهند.
وی افزود: کمیسیون وظایف خود را درباره اجرایی کردن راهبرد عمدتاً از طریق اجرای تسهیلات تأمین مالی مشترک زیرساخت خدمات دیجیتال، انجام می‌دهد.
این کارشناس فضای مجازی کودک تصریح کرد: استراتژی اروپا بر سیاست‌های ملی اکثر کشورهای اتحادیه اروپا تأثیر گذاشته است. هر ساله، اقدامات و پویش‌های گوناگونی برپایه این راهبرد برای هزاران مدرسه، دانش‌آموز و همچنین والدین و معلمان آنها انجام می‌شود، در همین راستا نزدیک به یک‌هزار رویداد برای جوانان با همین موضوع در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ برگزار شد و بیش از ۲هزار منبع جدید با موضوعاتی مانند اخبار جعلی، آزار سایبری، تهدیدهای حریم خصوصی، گرومینگ(ارتباط آنلاین به قصد سو استفاده جنسی)، قرار گرفتن در معرض محتوای مضر و بهداشت سایبری ایجاد شد.
وی ابراز داشت: از طریق کانال‌هایی که تحت این استراتژی نیز تأمین مالی می‌شود، ۶۳ هزار کودک، والدین و معلمان در سال ۲۰۲۰ مشاوره و راهنمایی دریافت کردند. تخمین زده می‌شود که در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ حدود ۶۱ میلیون نفر در اتحادیه اروپا از طریق فعالیت‌های مختلف، به ویژه در مورد روز اینترنت ایمن‌تر اتحادیه اروپا، ارتباط برقرار کردند و در سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۲۰۰ کشور و منطقه در سراسر جهان این روز را جشن گرفتند.
محمودی در پایان گفت: این سند راهبردی بجز انگلیسی به ۲۲ زبان رسمی کشورهای عضو اتحادیه اروپا ترجمه شده است و در دستور کار کشورهای اروپایی قرار گرفته است.