بایدها و نبایدهای اینترنت ویژه کودک و نوجوان

محمد آزمون، کارشناس و کنشگر فضای مجازی کودک در گفت‌گو با توسعه پویا: موضوع اینترنت پاک برای کودک و نوجوان یک دغدغه جهانی است، آگاهی مقدمه است و زیرساخت اینترنت ویژه کودکان از مدیریت درگاه‌های ورود کودکان به اینترنت آغاز می‌شود.

قابلیت‌های آموزشی و سرگرمی اینترنت برای کودکان و نوجوانان انکارناپذیر است اما استفاده مدیریت نشده از آن آسیب‌هایی در پی دارد. موضوع فضای مجازی ویژه کودک و نوجوان در سال‌های اخیر در دستور کار نهادهای مختلف بوده و اقداماتی هم صورت گرفته اخیرا هم عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات از راه‌اندازی اینترنت کودک و نوجوان تا پایان سال خبر داده (منبع ایرنا) اما مفهوم اینترنت کودک و نوجوان هنوز برای خیلی از پدران و مادران ناشناخته است. در همین زمینه با محمد آزمون، مدیر عامل شرکت دانش بنیان راهکارهای هوشمند امین، فعال در حوزه فضای مجازی کودک و تولیدکننده تبلت کودک نارتب، گفتگو کرده‌ایم.

اینترنت کودک و نوجوان چیست؟

به گزارش توسعه پویا، محمد آزمون، با بیان اینکه فضای مجازی هم مانند فضای واقعی نیازمند محیط اختصاصی برای کودکان و نوجوانان است، تصریح کرد: در فضای واقعی کودکان محیط اختصاصی آموزشی، بهداشتی، تفریحی و.. دارند. پدران و مادران نظارت می‌کنند که فرزندان با افراد موجه از گروه همسالان ارتباط دوستانه برقرار کنند، به هر محیطی وارد نشوند و حتی زودتر از موعد و از کانال نامناسب اطلاعات دریافت نکنند و… هدف از اینترنت کودکان و نوجوانان پیاده‌سازی همین سیاست تربیتی، در اینترنت است.

وی افزود: تدارک فضای اختصاصی برای کودکان و نوجوانان، با امکان مدیریت سطح دسترسی، برنامه‌ریزی زمان استفاده و ارائه محتوای مناسب کودک و نوجوان و… اهداف اجرایی اینترنت ویژه کودک و نوجوان هستند.

اینترنت پاک برای کودکان و نوجوانان یک دغدغه جهانی است

آزمون با بیان اینکه موضوع اینترنت پاک برای کودک و نوجوان یک دغدغه جهانی است، ادامه داد: از سال ۲۰۰۴ کمیسیون اروپا با هدف بالابردن آگاهی عمومی در زمینه چالش‌های اینترنت و نگرانی‌های خانواده‌ها درباره آسیب‌های ناشی از حضور فرزندان در فضای مجازی، یک روز در سال را با نام روز جهانی اینترنت‌امن‌تر (SID) نامگذاری کرده است.

وی افزود: روز اینترنت امن‌تر که در ایران با نام روز اینترنت پاک شناخته می‌شود، اکنون تقریباً در 170 کشور جهان جشن گرفته می‌شود و انارستان نماینده رسمی روز اینترنت امن‌تر در ایران است و در همین راستا چهار سال پیاپی مراسم این روز را برگزار کرده‌است.

اینترنت کودک از آگاهی بخشی آغاز می‌شود

این کارشناس فضای مجازی کودک تاکید کرد: تمام این سازوکارها زمانی به کار می‌آید که پدران و مادران دانش خود را از فناوری‌های ارتباطی، قابلیت‌های فضای مجازی و آسیب‌های آن افزایش بدهند و تلاش کنند کودک را در مسیری هدایت کنند که با اراده و شناخت خودش از آسیب‌های فاصله بگیرد.

زیرساخت اینترنت کودک و نوجوان، ابزارها، راهکارها

این کارشناس و کنشگر فضای مجازی کودک با بیان اینکه زیرساخت اینترنت ویژه کودکان از مدیریت درگاه‌های ورود کودکان به اینترنت آغاز می‌شود، گفت: نخستین درگاه دستگاه هوشمند ارتباطی مانند تبلت و گوشی هوشمند است. در این زمینه تبلت ویژه کودک و نوجوان و نرم‌افزارهای کنترل تبلت توسط والدین (پرنتال کنترل) مدیریت تمام امکانات تبلت و گوشی هوشمند را در اختیار پدر و مادر قرار می‌دهند. والدین می‌توانند با آنها استفاده از دستگاه هوشمند، اینترنت، برنامک‌ها و حتی درگاه‌های ورودی و خروجی را مدیریت کنند و سطح دسترسی و زمان استفاده از تبلت رو هم برنامه‌ریزی و کنترل کنند.

وی ادامه داد: اپراتورهای مخابراتی بزرگ دنیا سیم کارتهای ویژه کودک و نوجوان ارائه کرده‌اند و در ایران هم چند سالی است که سیم‌کارت کودک و نوجوان انارستان طراحی و پیاده‌سازی شده است که اینترنت آن برپایه فهرست سپید است یعنی کودک و نوجوان از طریق اینترنت این سیم کارت تنها امکان دسترسی به سایت‌های مناسب کودکان و نوجوانان را دارند.

در تامین محتوای ویژه کودک و نوجوان جا کار زیاد است

آزمون تاکید کرد: در کنار محدود کردن سطح دسترسی، لازم است محتوای مناسب ویژه کودکان و نوجوانان مطابق الگوهای تربیتی و فرهنگی هر کشوری هم تولید و تامین بشود. در این زمینه جا برای کار زیاد است.

وی گفت: در بیشتر کشورهای دنیا محتوای کودک و نوجوان از بازی، کارتون تا کتاب و اسباب بازی و برنامک‌ها برپایه نظامنامه‌های مشخص دسته‌بندی سنی می‌شوند. تمام اینها در این سال‌ها در ایران هم تدارک دیده شده، نمونه‌اش سامانه رایگان چی‌خوبه است. کافی است در این حوزه اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی بشود، بنابراین اینترنت کودک و نوجوان موضوع تازه‌ای نیست، در سال‌های اخیر هم درباره آن صحبت شده و هم کارهایی انجام شده است.

نقش دولت در راه‌اندازی اینترنت کودک و نوجوان چیست؟

این کنشگر فضای مجازی کودک در پاسخ به این پرسش که «آیا دولت باید متولی اینترنت کودک و نوجوان باشد یا بخش خصوصی»، ابراز داشت: معتقدم دولت نه می‌تواند و نه لازم است که وارد کار اجرایی در این حوزه بشود، دولت کار تنظیم مقررات، نظارت و تسهیل‌گری را انجام بدهد. باید سیاستگذاری، بسترسازی و پشتیبانی کند و در حوزه آگاهی‌بخشی از ظرفیت‌های دولتی بهره بگیرد و اجازه بدهد بخش خصوصی کار اجرا را انجام بدهد.