محمد آزمون در گفت‌وگو با رادیو اقتصاد:
پارادایم تجاری کشور با ذات شرکت‌های دانش‌بنیان همخوان نیست
محمد آزمون مدیر عامل شرکت دانش بنیان راهکارهای هوشمند امین که میهمان برنامه چالش رادیو اقتصاد بود، ضمن برشمردن چالش‌های گوناگون فضای کسب‌وکارهای استارتاپی و دانش بنیان از دلایل شکست و ناکامی‌ها و عوامل بازدارنده سیستمی گفت و بر ضرورت تغییر پارادایم تجاری و بازنگری در قوانین و فرایندها تاکید کرد.
ناکامی و شکست شرکت‌های دانش بنیاین و استارتاپ‌ها
آزمون درباره آسیب‌شناسی فضای شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: دولت‌ها مسئول بازاریابی و فروش شرکت‌های دانش‌بنیان نیستند، شرکت‌های دانش‌بنیان باید بر پایه یک نیازسنجی ایده‌پردازی کنند که محصول و خدمات آنها پاسخگوی یک نیاز موجود باشد. اما بنظر می‌رسد جهت‌گیری و مسیر هدایت شرکت‌ها درست نبوده است.
وی افزود: وقتی یک شرکت دانش‌بیان ایده خوبی دارد اما هرچه تلاش می‌کند پیش نمی‌رود دو علت می‌تواند داشته باشد: یا مافیایی در آن حوزه است که اجازه وارد شدن آدم‌های جدید را نمی‌دهد یا ایده هنوز کاملا پخته نشده و مطابق بازار مصرف نیست.
مدیر عامل شرکت دانش بنیان راهکارهای هوشمند امین بازگو کرد: وقتی به اصل شرکت‌های دانش‌بنیان توجه می‌کنیم و به استارتاپ‌ها می‌رسیم، درمی‌یابیم که عنصر «تغییر» بنیادی‌ترین اصل این شرکت‌هاست. تغییر با افت و خیز و شکست و پیروزی همراه است، ذات شکست این شرکت‌ها بد نیست مهم این است که ما هزینه شکست را کاهش بدهیم که نیروهای مستعد این حوزه سرخورده نشوند و برای ایده‌پردازی های جدید انگیزه داشته باشند.
این کنشگر حوزه فناوری ادامه داد: در سیلیکون ولی هم ما صرفا آمار شرکت‌های موفق را داریم اما آمار شرکت‌های شکست خورده را مطرح نمی‌کنیم در خیلی از شرکت‌های بزرگ که پرورش دهنده استارتاپ‌ها در درون خود هستند ممکن است تا 95 درصد ایده‌ها شکست بخورند اما همان 5 درصد موفق می‌توانند اثرگذاری چشمگیری در دنیا داشته باشند.
دولت در حوزه دانش بنیان چه کار کند!
آزمون ابراز داشت: وظیفه دولت‌ها تسهیل‌گری در دو حوزه است: نخست آنجا که قواعد سنتی باید تغییر کند و دیگری شفافیت در دسترسی به بازارهای دولت و نهادها، اگر این دو اتفاق بیافتد و ایده خلاقانه و کارشناسی برپایه نیازبازار باشد بی‌گمان به بازار مصرفش می‌رسد.
مدیر عامل شرکت تولید کننده تبلت نارتب افزود: بخشی از دولت که مسئول رسیدگی به حوزه کسب‌وکارهای نوپا و استارتاپی هستند مثل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری کارنامه قبولی قبولی دارند و دلیلش این است که ساختار این نهادها از جنس ساختارهای سنتی دولت نیست. اما اوضاع در ساختارهای سنتی دولت متفاوت است، ما با قوانین و فرایندهای تجاری پنجاه سال پیش می‌خواهیم پاسخگوی نیاز یک شرکت دانش بنیان باشیم که روی لبه تکنولوژی حرکت می‌کند و با دنیا تعامل دارد.
وی تصریح کرد: این قوانین نه تنها قدیمی بلکه مستعد تفسیرهای مختلف است از همین رو خوانش‌های مختلف گلوگاه‌های دولتی از این قوانین با شرکت‌های دانش‌بنیان همخوانی ندارد. همین ناهمخوانی‌ها موجب کُندی روند تولید در دنیای پرشتاب تحولات تکنولوژی است.
هزارتوی پیچیده اداری و نداشتن زنجیره تامین
آزمون یکی از زنجیره‌های مغفول کشور زنجیره تامین دانست و تبیین کرد: ما سازوکار جامعی نداریم که از ابتدا تا انتهای زنجیره تامین را لحاظ کرده و برای آن برنامه‌ریزی داشته باشد، در این سال‌ها وزیران و نمایندگان مجلس در پی چاره‌اندیشی در این حوزه بوده‌اند و در نهایت به ادغام و درهم آمیختن وزارتخانه‌ها رسیده‌اند بدین ترتیب برای راه‌اندازی یک کسب و کار اگر صنعتی باشد باید از درگاه بهین یاب به‌عنوان پنجره واحد اطلاعات و خدمات صنعت، معدن و تجارت کار را آغاز کنیم و سپس در سامانه پنجره گمرک، سامانه پنجره تجارت و.. با هر تغییر در وزراتخانه‌ها یک سامانه بوجود آمده و این سامانه‌ها حداقل هوشمندی را برای کسب و کارها دارند.
این تولید کننده محصول دانش بنیان تصریح کرد: خیلی از مسئولان ما حتی یک کالا را خودشان ثبت سفارش نکرده‌اند، بویژه کالاهای دانش‌بنیان که قوانین گمرکی ما خیلی عقب‌تر از آنهاست، وقتی مسئولان این فضا را تجربه نکرده‌اند بی گمان نمی‌توانند زنجیره تامین را بدرستی درک کنند.
وی بازگو کرد: ذات استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان بر پایه سرعت است جوانان با سرعت عمل می‌کنند یک ایده‌ای را محصول می‌کنند حالا این محصول که قرار است به تولید انبوه برسد با سد بزرگ قوانین کشوری رو به رو می‌شود از ثبت شرکت‌ها تا بانک مرکزی، گمرک، استاندارد و… برای گذار از این چالش باید پارادایم حاکم بر حوزه تجارت را تغییر بدهیم. اکنون روشن شده که تمام این قوانین و همچنین درهم آمیختن وزارتخانه‌ها کارکرد مطلوبی نداشته است.
اجازه بدهیم اعداد به ما پاسخ بدهند
آزمون خاطر نشان کرد: من خیلی خوشحالم که موضوع شفافیت در دستور کار دولت جدید قرار گرفته ولی شفافیت به چه معناست؟! ما اجازه بدهیم اعداد به ما پاسخ بدهند یعنی یک داشبورد (پیش‌خوان) برای کشور داشته باشیم که تمام شاخص‌های مهم را بر پایه آمار و اعداد واقعی پیش چشم داشته باشیم حتی اگر آن آمار و اعداد در شرایط بدی است اما بگذاریم آنها وجود داشته باشند.
وی ابراز داشت: یکی از این اعداد این است که آیا ساختار گمرکی و نظارتی کشورهای دنیا به این شکل است، مساحت هنگ کنگ 2755 کیلومتر مربع یعنی کمتر از نصف کوچکترین استان ما است که تازه بیشتر آن کوهستانی است و تنها در 25 درصد آن ساخت و ساز شده است اما بیشترین تجارت کانتینتری دنیا در هنگ کنگ است، چون کالا کمترین زمان رسوب در گمرک را دارد. ما هم نباید اجازه بدهیم یک کالا بیشتر از یک زمانی در گمرک بماند در خبرها آمد که حجم زیادی سرم که نیاز حیاتی کشور بوده اینقدر در گمرک ماند که از بین رفت. در انبار گمرک و سازمان املاک تملیکی را ببنید تمام این کالاهایی که ماه‌های طولانی می‌ماند سرمایه کشور و بخش خصوصی است که باید به مواد اولیه تولید را تامین کنند تا نیاز کشور را پاسخ بدهند و حجم تولید ناخالص ملی را بالا ببرند.
آزمون در پایان تاکید کرد: نهادهایی وجود دارند که وارد کننده تازه پس از وارد کردن کالا متوجه می‌شود آنها مجوز دهنده هستند و دست روی کالا می‌گذارند. اینها باید همگی از پشت پرده بیرون بیایند.